Ülkemiz kanunları dahilinde gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabi bulunmaktadır. Gerçek kişilerin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarına gelir adı verilir. Ticari kazançlar, ücretler, gayrimenkul sermaye iratları, zirai kazançlar, serbest meslek kazançları, menkul sermaye iratları, diğer kazanç ve iratlar gelir kapsamına girer.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 89.maddesi kapsamında gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden düşülecek indirimler düzenlenmiştir. Gelirden düşülecek indirimler gelirin %10’unu aşmaması, Türkiye’de yapılması ve gelir ya da kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek ya da tüzel kişilerden eld dilecek belgelerle tevsik edilmesi koşuluyla mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim harcamaları Gelir Vergisi matrahından indirilebilmektedir.
Bununla birlikte eğitim ve sağlık harcamaları dolayısıyla %5’lik vergi indiriminden faydalanan ücretlilerin eğitim harcamaları indirim konusu yapamamamaktadır. Bu doğrultuda beyanname veren bir mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocukları için yapmış olduğu eğitim harcamalarının aşağıdaki şartlar dahilinde vergi matrahından indirilmesi mümkün olmaktadır.
Beyan edilecek gelirin %10’luk tutarını geçmemesi,
Çocuk için yapılacak eğitim harcamasının matrahtan indirilebilmesi için çocuğun 25 yaşını doldurmamış olması,
Harcamanın Türkiye’de yapılması,
Harcamanın yapıldığı eğitim kurumunun gelir ya da kurumlar vergisi mükellefi olması.
Gelir vergisi mükellefleri tarafından yapılmış olan eğitim harcamaları fatura ve benzeri belgelerle tevsik edildiği takdirde yıllık beyannameyle bildirilecek gelirden indirilebilir. Hesaplama aşamasında dikkate alınacak tutar, yıllık gelir vergisi beyannamesinin üzerinde gayrisafi hasılattan giderler düşülüp indirimlerle geçmiş yıl zararları düşürülmeden önceki safi irat tutarı olmaktadır.
Bu aşamada göz önünde bulundurulması gereken en önemli noktalardan biri vakıflar tarafından kurulmuş olan vakıf üniversiteleri kurumlar vergisinden muaf olduğundan bu kurumlara yapılan eğitim harcamaları gelir vergisi beyannamesinde indirim konusu olamaz.
Özetleyecek olursak; çocuklar için yapılan ve beyan edilecek gelirin %10’luk kısmını aşmayan eğitim harcamaları; çocuğun 25 yaşını doldurmamış olması, harcamanın Türkiye’de yapılması, harcamanın yapıldığı eğitim kurumunun gelir ya da kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek ya da tüzel kişiliğe haiz kurumlardan olması ve bu kurumlardan temin edilecek belgelerle tevsik edilmesi şartıyla yıllık beyanname ile bildirilecek gelirden indirilebilmesi söz konusu olmaktadır. Diğer yandan indirim konusu yapılacak tutarın hesaplanırken, yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerinde gayrisafi hasılattan giderler düşüldükten, indirimler ve geçmiş yıl zararları düşülmeden önceki safi irat tutarı esas alınmaktadır. Diğer yandan vakıflar tarafından kurulan üniversiteler kurumlar vergisinden muaf oldukları için ilgili kurumlara çocuk için ödenen tutarlar gelir vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılamaz.
Eğitim Harcamaları Nelerdir?
Eğitim ve öğretim kurumları, anaokulu, kreş ve dershanelere eğitim amacıyla gerçekleştirilen ödemelerin yanı sıra eğitim amaçlı kurs ücretleri, okul servis ücretleri, kitap ve kırtasiye alımı için gerçekleştirilen harcamalar ile öğrencilerin özel yurt ve pansiyonlarda kalması halinde ödenen tutarlar eğitim harcamaları kapsamında yer alır.
Eğitim amacıyla kitap ve kırtasiye alımı amacıyla yapılan harcamalar ile özel yurt ya da pansiyonlara ödenen tutarlar, mükellefiyeti olan gerçek ve tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi halinde gelir vergisi beyannamesinden indirilebilir.
Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 29/1-a maddesi ile mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV’den, faaliyetlerine ilişkin olarak; kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV’yi indirebilmeleri imkanı bulunmaktadır. Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, çocukların eğitimi için ödemiş olunan KDV’nin, faaliyet ile ilgili olmaması nedeniyle indirim konusu yapılması mümkün değildir.
Eğitim kurumları ile yapılan sözleşmeler uyarınca öğrencilere yemek hizmeti veren gelir ya da kurumlar vergisi mükelleflerinin bu hizmetlerinin eğitim hizmetinin bir parçası olarak değerlendirilmesi mümkün olmadığından ilgili yemek hizmetine ilişkin harcamalar eğitim gideri olarak kabul edilemez
Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi kapsamında gelir vergisi matrahının tespitinde, eğitim harcamalarının gelir vergisi beyannamesinden indirilebilmesi için Türkiye’de yapılması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi şartlarının sağlanması zorunluluğu bulunmaktadır. Bu kapsamda yurt dışında yapılacak olan eğitim harcamalarının gelir vergisi beyannamesinden indirilmesi söz konusu olmamaktadır.
Okul tarafından alınması ve kullanılması zorunlu kılınan, faturalı olarak okulda satışı yapılan, okulun logosunu taşıyan ve haricen başka yerde kullanılamayacak olan tek tip okul kıyafetlerine yapılan harcamalar da eğitim harcaması olarak gelir vergisi beyannamesinde indirim olarak dikkate alınabilmektedir.
Ücret geliri elde eden gelir vergisi mükellefleri birden fazla işverenden almış oldukları ücretler için beyanname verdikleri takdirde eğitim harcamalarını beyannamede indirim olarak dikkate alabilirler. Bununla birlikte mükerrer 121.inci madde çerçevesinde eğitim ve sağlık harcamaları nedeniyle % 5 lik vergi indiriminden yararlanan ücretliler hariç tutulmaktadır.
Beyanname vermek durumunda olan gelir vergisine tabi gerçek kişiler kendileri, eşleri ya da çocukları için gerçekleştirdikleri eğitim harcamalarını ilgili şartlar dahilinde vergi matrahından düşebilmekle birlikte şirket ortaklarının böyle bir imkanı bulunmamaktadır.