3 Şubat 2021 tarihli ve 31384 sayılı Resmi Gazete’de “7263 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” yayımlandı.
7263 Sayılı Kanun ile temelde; Ar- Ge ve yenilik sistemini günün ihtiyaç ve koşullarına daha uygun hale getirmek amacıyla, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’da değişiklik yapılmaktadır.
Bu Sirkülerimizde yapılan düzenlemelerden öne çıkan hususlara özetle yer verilmektedir.
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri/Ar-Ge Tasarım merkezlerine ilişkin sağlanan teşvik sürelerinin 31/12/2028 tarihine kadar uzatılması
Bu Kanun ile 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’da yer alan destek ve teşviklerlerden yararlanma süresi 31/12/2028 tarihine kadar uzatılmıştır. (MADDE 7, 8 ve 21).
Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde/Ar-Ge Tasarım Merkezlerinde yer alan mükelleflere girişimci firmalara veya girişim sermayesi yatırım fonlarına yatırım yapma şartı getirilmesi
Bu Kanun uyarınca, 1/1/2022 tarihinden itibaren yıllık beyanname üzerinden yararlanılan indirim tutarı 1.000.000 Türk lirası ve üzerinde olan kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın %2’si pasifte geçici bir hesapta takip edilerek, bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları ya da kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan (4691 ve 5746 sayılı Kanunlar kapsamında) girişimcilere sermaye olarak konulması zorunlu kılınmıştır. Bu kapsamda aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20.000.000 Türk lirası ile sınırlı tutulmuştur. (MADDE 6 ve 19/4)
Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda, bu Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden indirim konusu yapılan tutarın yüzde yirmisi vergiye tabi tutulacaktır.
Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde çalışan personelin ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin terkin edilmesi
Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde çalışan AR-GE, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisi; verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilecektir. Yapılan düzenleme ile ücretlere ilişkin vergi istisnasından işverenlerin faydalanmasına olanak sağlanmaktadır. Bu kapsamdaki ücretlere ilişkin düzenlenen kağıtlar damga vergisinden istisnadır. (MADDE 7)
Toplam personel sayısı 15’e kadar olan Bölge firmaları için destek personeli sayısı oranının %20 olarak uygulanması
Toplam personel sayısı 15’e kadar olan Bölge firmaları için ücreti üzerinden destek, teşvik ve muafiyetlerden yararlanan destek personeli sayısı, toplam personel sayısının %20’si olarak uygulancaktır. Bu oran değişiklik öncesine kadar %10 olarak uygulanmaktaydı. (MADDE 7)
Yüksek lisans ve doktora yapan personelin bölgede/merkezde “en az bir yıl” süreyle çalışma şartının kaldırılması
Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde/Ar-Ge tasarım merkezlerinde yer alan işletmelerde çalışan ve yüksek lisans veya doktora yapan AR-GE ve tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için 1,5 yılı, doktora yapanlar için 2 yılı geçmemek üzere Bölge dışında geçirdiği sürelere ilişkin ücretlerinin gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilebilmesi için bölgede yer alan işletmelerde “en az bir yıl süreyle” çalışmaları şartı kaldırılmıştır. (MADDE 7, 19)
5746 Sayılı Kanun kapsamında Ar-Ge ve Tasarım merkezlerinde istihdam edilen doktora mezunu personelin üniversitelerde Ar-Ge ve yenilik alanında ders vermesi veya girişimcilere mentorluk yapması
Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde doktora mezunu personelin üniversitelerde Ar-Ge ve yenilik alanında ders vermesi veya Ar-Ge ve tasarım personelinin teknoloji geliştirme bölgelerinde bulunan girişimcilere mentorluk yapması durumunda haftalık 8 saati aşmamak şartıyla, bu çalışmaları gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilecektir. (MADDE 19)
Toplam çalışma sürelerinin yüzde 20’sini aşmamak kaydıyla ilgili personelin, bölge/merkez dışında geçirdikleri sürelerin de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında sayılması
Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde/Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde 20’sini aşmamak kaydıyla (ilgili fıkrada belirtilen durumlar haricinde) ilgili personelin bu Bölge/merkezler dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilecektir. Yüzde 20 olarak belirlenen bu oran Cumhurbaşkanı tarafından yüzde 50’ye kadar artırılabilecektir. (MADDE 7, 19)
Kuluçka merkezlerinin Bölge dışında da açılabilmesi
Teknoloji Geliştirme Bölgesi yönetici şirketi tarafından bölge alanları dışında Değerlendirme Kurulunun kararı üzerine Bakanlıkça izin verilmesi halinde kuluçka merkezi açılabilecektir. Bu kuluçka merkezlerinde sadece kuluçka girişimcileri yer alabilecektir. Bu kapsamda açılacak merkezler ve buralarda yer alacak girişimcilerde aranacak şartlar Bakanlıkça belirlenecektir. Bu Kanun kapsamında sağlanan destek, teşvik, muafiyet ve istisnalar, bu merkezlerde de aynen uygulanacaktır. (MADDE 4)
Temel Bilimler tanımının değiştirilmesi ve kapsamının genişletilmesi
Temel bilimler tanımı “Desteklenecek Programlar”olarak değiştirilmiştir. Buna göre, desteklenecek programlar: Yükseköğretim kurumlarının matematik, fizik, kimya ve biyoloji lisans programları ile Yükseköğretim Kurulundan alınan görüş üzerine Bakanlıkça belirlenecek diğer programları kapsamaktadır. Kanunun önceki halinde destek alanı yalnızca temel bilimler tanımı olan fizik, kimya, biyoloji ve matematik bölümleri olarak belirtilmekteydi. (MADDE 2, 18)
Doktora öğrencileri ve stajyerlerin Teknoloji Geliştirme Bölgesinde istihdamına ek destek verilmesi
Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer alan firmalara, istihdam ettikleri doktora öğrencisi AR-GE personeli için, 2 yıl süreyle Bakanlık bütçesine konulacak ödenekle sınırlı olmak üzere, Bakanlıkça yönetmelikle belirlenen şartlar çerçevesinde destek verilebilecektir. (MADDE 5)
Yine benzer şekilde 4691 sayılı Kanun kapsamında stajyer istihdam eden firmalar, Bakanlık bütçesine konulacak ödenekle sınırlı olmak üzere, Bakanlıkça yönetmelikle belirlenen şartlar çerçevesinde desteklenebilecektir. (MADDE 5)
Girişim sermayesi desteğinin oluşturulması
5746 sayılı Kanuna eklenen yeni bir fıkra ile Ar-Ge ve tasarım projelerine, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesinden, girişim sermayesi fonlarına destek bütçesi aktarılabilmesine olanak sağlanmaktadır.
Buna göre;
- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesinden teknoloji, teknolojik üretim ve yenilik faaliyetlerini desteklemek amacıyla girişim sermayesi fonlarına destek bütçesi aktarılabilecektir.
- Girişim sermayesi desteği kapsamında kaynakların aktarıldığı girişim sermayesi fonlarından ya da bu fonların yatırım yaptığı fonların yatırımlarından yararlanan şirketlere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin beyan edilen gelirin veya kurum kazancının yüzde 10’unu ve öz sermayenin yüzde 20’sini aşmayan kısmı kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılacaktır. Bu kapsamda yapılacak indirim tutarı yıllık 1.000.000 Türk lirasını aşamayacaktır. Bu oranları ve parasal sınırı yarısına kadar indirmeye veya 4 katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı yetkili kılınmıştır.
- Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından girişim sermayesi yoluyla destek almış firmalara sağlanan sermaye desteklerinin aktarımından itibaren en az 4 yıl boyunca ilgili şirketlerde kalması gerekmektedir.
- Payların satılması ya da yatırılan sermayenin kısmen ya da geri alınması halinde alınmayan vergiler kapsamında vergi ziyaı durumu oluşacaktır.