Yurtdışından yapılan kiralama işlemleri “Ticari kiralama” ve “Finansal kiralama” olarak iki ana başlıkta ele alınarak ithalat kapsamında ele alınacaktır.
FİNANSAL KİRALAMA NE DEMEK?
Bilindiği gibi Finansal Kiralama (Leasing), kiracı tarafından seçilen bir yatırım malının mülkiyeti finansal kiralama şirketinde kalarak, belirlenen kiralar karşılığında kullanım hakkının kiracıya verilmesini sağlayan bir finansman yöntemidir. Yatırım mallarının satın alınması yerine, kiralanarak kullanılmasını sağlayarak firmaların işletme sermayelerini diğer ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılması ile verimliliğin ve karlılığın artmasında önemli rol üstlenir.
İTHALAT KAPSAMINDA GENEL DEĞERLENDİRME
İthalat çeşitleri genel başlıklar halinde şöyle sıralanabilir;
1- Bedelli İthalat
2- Bedelsiz ithalat
3- Geçici ithalat
Bedelli ithalat gümrük rejimi ve ithalat rejimi mevzuatı çerçevesinde malın ya da eşyanın gümrükte vergi resim harçlarının ödenerek yurtiçine getirilmesidir
Bedelsiz ithalat ise bir malın belirli bir süre için geçici olarak Türk gümrük sınırları içerisinde kalmasıdır. Ticari kiralama, antrepoda işlenmesi, dâhilde işleme dâhilinde Türkiye’ de bulunan eşyadır. Diğer bir deyişle henüz kesin ithalatın yapılmaması ve vergi resim harcın teminata bağlanarak ertelenmesidir.
YURTDIŞI TİCARİ KİRALAMADA MUHASEBE UYGULAMASI
Öncelikle ticari kiralama veya finansal kiralamada verilecek olan teminatın muhasebe kaydı ş öyle olmalıdır. Teminat nakden veya teminat mektubu olarak verilebilir.
………………………../……………………….
126/226 Verilen Depozito ve Teminatlar
100/300 Kasa / Banka Kredileri
………………………/…………………………
Yurtdışından yapılan ticari kiralamada örnek muhasebe kaydı;
……………………/…………………………
730/770 Genel Üretim Gid./ Genel Yön. Gid.
191 İnd. KDV (2 Nolu KDV Bey. Beyan. İndirilmesi)
102 Banka
360 Öde. Vergi ve Fonlar(2 Nolu KDV Bey. Beyan
…………………./…………………………..
YURTDIŞI FİNANSAL KİRALAMADA MUHASEBE UYGULAMASI
Finansal kiralama kanununda gümrüğe dair hükümler madde29 da yurtdışında yapılacak kiralamaya ilişkin gerekli düzenleme şöyledir;
Gümrüğe Dair Hükümler: Madde 29 – Yabancı şirket ile kiracı arasında akdedilen sözleşmeye göre getirilen mallara, gümrük vergileri bakımından aşağıdaki hükümler uygulanır.
a- Satın alma hakkı bulunmayan bir sözleşmeye dayanarak veya bu hak bulunsa dahi teşvik belgesinde gümrük muafiyetinden yararlanması öngörülmemiş malların Türkiye ye girişinde, gümrük mevzuatının süre kısıtlaması hariç, sözleşme süresine bağlı olarak, geçici muafiyet rejimine dair hükümler uygulanır.
Bu şekilde Türkiye ye getirilen mallar için ileride doğabilecek vergileri karşılayacak miktarda teminat alınır. Şu kadar ki, sözleşme süresi sonunda kesin ithalatın yapılmaması ve finansal kiralama konusu malların kiralayana iade edilmek üzere yurtdışına çıkarılmak istenmesi halinde daha önce yapılan teminata bağlama işlemi genel hükümlere göre çözülür.
Teminata bağlama usul ve esasları bir yönetmelikte belirlenir.
b- Sözleşme süresi sonunda finansal kiralama konusu malların kesin ithalatının yapılması halinde, vergi ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihteki cari kur ve normal fiyat üzerinden hesaplanacak gümrük vergileri tahsil olunur.
163 ve 334 sıra no.lu VUK genel tebliğleri ile açıklandığı üzere sabit kıymetlerin(Amortismana tabi iktisadi kıymetler ATİK) ithalleri sırasında ortaya çıkacak olan kur farkları aktife alınıp kullanılmaya hazır hale geldiği takvim yılında ATİK maliyetine ilave edilerek kayda alınması gerekmektedir. Daha sonraki yıllarda ortaya çıkacak olan kur farkları ise seçimlilik hakkı gereği gider veya maliyet olarak dikkate alınacaktır.
Yurtdışından yapılan finansal kiralama örnek muhasebe kaydı;
……………………./…………………
260. Haklar
302/ 402 Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma maliyetleri (-)
301 / 401 Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar
Sözleşme gereği Kira Kaydı
……………………/……………………
260- Haklar (Kur farkı ve Faiz)
191- İndirilecek KDV (2 Nolu KDV Bey. Gereği)
301- Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar
360-Öd. Vergi ve Fonlar (-2 Nolu KDV Bey. Gereği Öd. KDV)
302- Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma maliyetleri (-)
102- Bankalar
Taksit Ödemesi
……………………/……………………
SONUÇ
Yurtdışında yapılan ATİK kiralamalarında ticari kiralama veya finansal kiralama kapsamında ayrı ayrı muhasebe kayıtlarına örnek yukarıda verilmiştir.
Yurtdışından yapılan kiralamaların ithalat ve gümrük rejimleri ile finansal kiralama kanunu hükümleri ve gümrükte verilecek olan teminat kapsamında geçici ithal olarak işlem görmesidir.